اگر بخواهیم فهرستی از نوستالژیک ترین آثار سینمای سه دهه اخیر ایران تهیه کنیم بدون شک فیلم های عصر طلایی سینمای کودک و نوجوان جای مهمی در این فهرست دارند.
چه کسی می تواند شهر موش ها، گلنار، دزد عروسک ها، کلاه قرمزی، الو الو من جوجوام، بچه های آسمان و چندین فیلم خاطره انگیز دیگر را در میان محبوب ترین فیلم های سینمای ایران قرار ندهد؟
این روز ها بسیاری از سینماگران، مسئولان و البته مخاطبان سینمای ایران، حسرت روز های طلایی سینمای کودک را می خورند؛ سال هایی که سالن های سینما پر از کودکان و نوجوان می شد و والدین هم بدون دغدغه در کنار فرزندانشان به تماشای فیلم ها می نشستند.
چندی مانده به برگزاری دوره بیست و هفتم جشنواره کودک، ۱۸ فیلم خاطره انگیز سینمای کودک و نوجوان ایران را مرور می کنیم؛ فیلم هایی که حداقل چند صحنه از آن ها در ذهن بسیاری از کودکان و نوجوانان دیروز و جوانان امروز حک شده است.
دهه شصت
شهر موش ها:
اوایل دهه ۶۰، تلویزیون ساخت یک مجموعه را که قرار بود بچه ها را برای رفتن به مدرسه ترغیب کند، به مرضیه برومند سفارش داد و او سری نخست مجموعه عروسکی “مدرسه موش ها” را ساخت. این مجموعه ی فانتزی آنقدر مورد توجه قرار گرفت که برومند بخش دوم آن را هم جلوی دوربین برد و چندسالی را مهمان جعبه جادویی بود.
محبوبیت “مدرسه موش ها”، برومند را ترغیب کرد که فیلم سینمایی “شهر موش ها” را به کارگردانی محمدعلی طالبی و کارگردانی عروسکی خودش بسازد.
آنطور که در گزارش های منتشر شده در فضای مجازی دیده می شود، تولید “شهر موش ها” یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه داشت اما توانست در سال ۱۳۶۴ به فروش ۱۰ میلیون تومانی دست یافته و پس از “عقاب ها” در جایگاه دوم فروش سال قرار بگیرد.
گلنار:
فیلم سینمایی “گلنار” به کارگردانی کامبوزیا پرتوی از نخستین فیلم های جشنواره کودک بود که اگرچه در این جشنواره مورد توجه قرار نگرفت اما در سال های بعد مدام از تلویزیون پخش شد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.
“گلنار” که چندسال پس از “شهر موش ها” ساخته شده بود، توانست بار دیگر کودکان را همراه با والدین شان راهی سینماها کند و فروش بسیار خوب ۱۶ میلیون تومانی داشته باشد. این فیلم در سال ۶۷ پرفروش ترین فیلم سال شد.
شهلا ریاحی، محرم بسیم، اکبر دودکار، غزل شاکری و… در “گلنار” ایفای نقش کرده بودند.
پاتال و آرزو های کوچک:
“پاتال و آرزوهای کوچک” یکی از نخستین فیلم های مسعود کرامتی است که در پنجمین جشنواره کودک جایزه ای کسب نکرد اما فروش خوبی را در گیشه تجربه کرد.
فیلمنامه این فیلم را رضا کیانیان و مهدی سجاده چی نوشته بودند و ساخت آن در سال ۶۸ حدود ۶ میلیون تومان هزینه برداشت. “پاتال و آرزوهای کوچک” توانست در گیشه با استقبال مخاطبان روبرو شده و با بلیت متوسط ۱۵ تومان، یازده (یا سیزده) میلیون تومان فروش داشته باشد. این فیلم جزو پرفروش ترین فیلم های سال ۶۹ سینمای ایران جای گرفت.
“پاتال و آرزو های کوچک” در سال ۸۹ و پس از ۲۰ سال، مجددا در طرح ویژه ماه مبارک رمضان به صورت تک سانس در سه سالن سینمای تهران روی پرده رفت و نهایتا توانست فروش موفق ۲۰ میلیون تومانی داشته باشد.
رضا کیانیان از بازیگران این فیلم بود و تدوین اش را رسول ملاقلی پور انجام داده بود.
دزد عروسک ها:
بدون شک “دزد عروسک ها” با آن ترانه معروف “آهای آهای ننه، من گشنمه” را باید یکی از ماندگارترین فیلم های سینمای کودک ایران دانست که هنوز هم درصورت نمایش، طرفداران زیادی دارد اما در هرصورت این فیلم نتوانست در پنجمین جشنواره کودک جایزه ای را دریافت کند.
اکبر عبدی، آزیتا حاجیان، مهراوه شریفی نیا، ابراهیم آبادی و فرهنگ مهر پرور از جمله بازیگران این فیلم بودند که محمدرضا هنرمند آن را در سال ۶۸ کارگردانی کرده بود. همچنین کارگردانی بخش های انیمیشنی “دزد عروسک ها” را شهریار بحرانی برعهده داشت.
این فیلم در سال ۶۹ توانست فروشی ۲۴ میلیون تومانی را در اکران سینماها به دست بیاورد و عنوان پرفروش ترین فیلم سال را از آن خود کند.
علی و غول جنگل:
بیژن بیرنگ و مسعود رسام کارگردانان “علی و غول جنگل” بودند که آن را در ششمین جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان شرکت دادند. اگرچه این فیلم در سال های بعد بارها و بارها از تلویزیون پخش شد اما همان سال در جشنواره کودک از سوی داوران مورد توجه قرار نگرفت.
مهدی هاشمی، غلامحسین لطیفی، اصغر همت، حمیده خیرآبادی، سعید شیخ زاده و… بازیگران “علی و غول جنگل” بودند.
سفر جادویی:
ماشین زمان ابوالحسن داودی در “سفر جادویی” باعث شد اکبر عبدی یکی از بهترین بازی هایش را در اواخر دهه ۶۰ ارائه دهد.
داودی در یک فیلم فانتزی داستان تنبیه بدنی فرزند را به گذشته پدر گره زد و او را به سال های دور که خودش در کودکی تنبیه بدنی می شده برده بود. نوع رفتار جالب و خنده دار اکبر عبدی با داماد خانواده، پیدا کردن همسر آینده اش و… بعید است به راحتی از ذهن مخاطبان سینمای ایران پاک شود.
“سفر جادویی” که توانست در ششمین جشنواره کودک پروانه زرین بهترین فیلم را دریافت کند، در سال ۱۳۷۰ با فروش ۲۸ میلیون تومانی اش پس از فیلم “عروس” دومین فیلم پرفروش سال شد.
دهه هفتاد
مدرسه پیرمردها:
کسی فکر نمی کرد پیرمرد های خانه سالمندان بتوانند دست مایه یکی از نوستالژیک ترین فیلم های کودک و نوجوان سینمای ایران قرار بگیرند.
نگاه طنزآمیز مرحوم علی سجادی حسینی در “مدرسه پیرمردها” باعث شد که این فیلم به یک اثر جذاب و دیدنی برای مخاطبان کودک و نوجوان تبدیل شود که داستان پسربچه قصه را در میان پیرمرد های خانه سالمندان دنبال می کردند.
بازی جذاب اکبر عبدی در نقش آشپزِخانه سالمندان و همچنین ایفای نقش سعید پورصمیمی، مهدی فتحی، گوهر خیراندیش، رضا بنفشه خواه، اکبر دودکار، جعفر بزرگی و… در کنار وی باعث شد که این فیلم فروش قابل قبول ۱۱ میلیون تومانی داشته باشد.
“مدرسه پیرمرد ها” با حضور در هفتمین جشنواره فیلم های کودکان و نوجوان توانست فیلم نخست هیات داوران کودک ونوجوان لقب بگیرد.
بدوک:
شاید بتوان نخستین فیلم سینمایی مجید مجیدی را یکی از پر سر و صداترین فیلم های سینمای پس از انقلاب دانست؛ فیلمی که در آن سال ها مظلومیت کودکان را در جنوب شرقی کشور به نمایش گذاشته بود.
“بدوک” در سال ۱۳۷۰ با فیلمنامه ای از مجید مجیدی و سیدمهدی شجاعی ساخته و روانه دهمین جشنواره فیلم فجر شد. مجیدی در نهایت توانست دو دیپلم افتخار برای فیلمنامه و عنوان بهترین فیلم اول را برای “بدوک” بدست آورد. این فیلم همچنین در هشتمین جشنواره کودکان و نوجوانان شرکت داده شد اما نتوانست هیچ جایزه ای را دریافت کند.
بهترین بابای دنیا:
سومین فیلم سینمایی داریوش فرهنگ یکی دیگر از فیلم های به یاد مانده ی سینمای کودک و نوجوان است. نکته جالب توجه درباره “بهترین بابای دنیا” این است که باران کوثریِ ۶ ساله با این فیلم برای نخستین بار بازیگری را تجربه کرده است.
مهدی هاشمی، امید آهنگر، مهری ودادیان، عباس مختاری، ستاره پسیانی و… بازیگران این فیلم علمی تخیلی بودند که توانست علاوه بر جذب مخاطبان در سینماها، به عنوان یکی از فیلم های پرمخاطب کودک و نوجوان بارها از تلویزیون پخش شود.
“بهترین بابای دنیا” در هفتمین جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان شرکت داده شد اما نتوانست جایزه ای دریافت کند.
شهر دست بچه ها:
“شهر دست بچه ها” فیلمی با میانگین سنی بازیگران زیر ۷ سال بود! این فیلم که اسماعیل براری کارگردانی اش کرده بود برای کودکان سن ۵ ۶ سال ساخته و به گفته کارگردانش یکی از تخصصی ترین فیلم های کودک در ایران محسوب می شود.
در “شهر دست بچه ها” که محصول سال ۱۳۷۰ است، برای نخستین بار در سینمای ایران از تکنیک پرده آبی استفاده شد. مجید قناد، زنده یاد فاطمه طاهری و زنده یاد نعمت اله گرجی از جمله بازیگران این فیلم سینمایی بودند که در هشتمین دوره جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان شرکت داده شده بود.
الو الو من جوجوام:
مرضیه برومند که تجربه خیلی خوبی را در ساخت برنامه های کودکان کسب کرده بود و مجموعه های موفق تلویزیونی و عروسکی “مدرسه موش ها” و “خونه مادربزرگه” را جلوی دوربین برده بود، این بار سراغ “الو الو من جوجوام” رفت و یکی از جذاب ترین فیلم های سینمایی کودکان و نوجوانان دهه ۷۰ را ساخت.
بازیگران شاخصی مانند مهدی هاشمی، مهتاب نصیرپور، رقیه چهره آزاد، کیومرث ملک مطیعی، جهانگیر فروهر، مهری ودادیان، ارژنگ امیرفضلی، مریم سعادت و… در “الو الو من جوجوام” ایفای نقش کرده بودند. این فیلم در سال ۱۳۷۳ با فروش ۳۰ میلیونی اش در رتبه ششم جدول فروش سال قرار گرفت.
مریم و میتیل:
“مریم و میتیل” از نخستین فیلم های سینمای کودک و نوجوان ایران در دهه ۷۰ است که فتحعلی اویسی آن را کارگردانی کرده است.
اویسی که بیشتر او را به عنوان بازیگر مجموعه های طنز تلویزیونی می شناسیم، در آن دوران “مریم و میتیل” را به عنوان سومین اثر سینمایی اش جلوی دوربین برد و یکی از خاطره انگیزترین فیلم های سینمای کودک ایران را ساخت.
“مریم و میتیل” با حضور در نهمین جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان توانست دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه را کسب کند. این فیلم همچنین در یازدهمین جشنواره فیلم فجر هم دیپلم افتخار بهترین بازیگر کودک و نوجوان (نیاز صارمی) را دریافت کرد.
کلاه قرمزی و پسرخاله:
ایرج طهماسب و حمید جبلی پس از آنکه عروسک محبوب شان حضور بسیار موفقی در تلویزیون داشت، آن را در قالب “کلاه قرمزی و پسرخاله” به سینما آوردند. آن زمان مجموعه تلویزیونی “صندوق پست” به همراه کلاه قرمزی و آقای مجری از برنامه های محبوب کودکان بود.
همکاری ایرج طهماسب، حمید جبلی و فاطمه معتمدآریا باعث شد “کلاه قرمزی و پسرخاله” با استقبال بی سابقه روبرو شده و در سال ۷۳ با میانگین قیمت بلیت ۸۰ تومانی در تهران، ۱۷۲ میلیون تومان فروش کند. این فیلم سینمایی همچنان به عنوان یکی از پرمخاطب ترین فیلم های سینمای ایران شناخته می شود.
زوج طهماسب و جبلی یک دهه بعد “کلاه قرمزی و سروناز” و دو دهه بعد “کلاه قرمزی و بچه ننه” را ساختند که هرکدام از آن ها جزو پرفروش ترین فیلم های زمان اکران خود بودند.
نکته جالب توجه در ساخت “کلاه قرمزی و پسرخاله” همکاری همایون اسعدیان، کارگردان موفق این روز های سینمای ایران به عنوان یکی از فیلمنامه نویسان پروژه با جبلی و طهماسب بود.
خواهران غریب:
قطعا می توان گفت “خواهران غریب” پس از فوت زنده یاد خسرو شکیبایی خیلی خاطره انگیزتر از قبل شده است. کیومرث پوراحمد در این فیلم مثل بسیاری از فیلم های کودک از موسیقی و آوازهای جذاب بهره برد و توانست توأمان مخاطب کودک و نوجوان و بزرگسال را جذب کند.
نکته جالب توجه درباره “خواهران غریب” این است که این فیلم پس از شرکت در دوازدهمین جشنواره کودک نتوانست هیچ جایزه ای را کسب کند اما در جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بهترین کارگردانی را برای پوراحمد و دیپلم افتخار بازیگری را برای افسانه بایگان به ارمغان آورد.
“خواهران غریب” آن سال ها توانست با فروش ۱۴۱ میلیون تومانی اش در صدر جدول فروش سینمای ایران قرار بگیرد.
بچه های آسمان:
بدون شک باید “بچه های آسمان” به کارگردانی مجید مجیدی را به جهت موفقیت اولیه اش در مراسم آکادمی اسکار، یکی از مهمترین فیلم های سینمای ایران دانست.
“بچه های آسمان” روایتگر ماجرای برادر و خواهری بود که یک جفت کفش شان را به اشتراک گذاشته اند و توانست ضمن برانگیختن تحسین منتقدان، سیمرغ بهترین فیلم پانزدهمین جشنواره فیلم فجر را برای مجید مجیدی به ارمغان بیاورد.
این فیلم که یکی از آثار ماندگار سینمای ایران درباره کودکان و نوجوانان است، در دوازدهمین جشنواره فیلم کودک شرکت داده شد اما نتوانست به هیچ جایزه ای به دست بیاورد.
رنگ خدا:
چهارمین فیلم سینمایی مجید مجیدی بازهم درباره کودکان بود و توانست با تحسین منتقدان و مخاطبان روبرو شود.
“رنگ خدا” با حضور در چهاردهمین جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان توانست علاوه بر پروانه زرین بهترین فیلم جشنواره در بخش سینمای ایران، پروانه زرین بهترین کارگردانی را در بخش سینمای بین الملل کسب کند. علاوه بر این، “رنگ خدا” جوایز زیادی را از جشنواره های خارجی کسب کرده بود.
راجر ایبرت منتقد بزرگ و فقید سینما درباره “رنگ خدا”ی مجیدی نوشته بود: “رنگ خدا فیلمی خانوادگی است که مایه خجالت محصولی تجاری مثل “پوکمون” و سیستم ارزشی آن بر مبنای قدرت و طمع است. چراکه آن ها در برابر مخاطب جوان فروتنی ندارند. البته فیلم های مجیدی برای بزرگسالان هم جذابیت دارد.”
دختری با کفش های کتانی:
“دختری با کفش های کتانی” چهارمین فیلم سینمایی رسول صدرعاملی است که او با آن در چهاردهمین جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان شرکت کرده و توانست در بخش بین الملل جشنواره پروانه زرین بهترین بازیگر نوجوان (پگاه آهنگرانی) و دیپلم افتخار برای تمامی دست اندرکاران فیلم را کسب کند.
“دختری با کفش های کتانی” سال ۷۸ روی پرده سینماها رفت و توانست در تهران ۱۹۵ میلیون تومان فروش کند.
علی و دنی:
“علی و دنی” یکی از فیلم هایی است که کامبوزیا پرتوی فیلمنامه آن را به رشته تحریر درآورده است. این فیلم در سال ۱۳۷۹ توسط وحید نیکخواه آزاد ساخته و در هفدهمین جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان شرکت داده شد.
مهدی لطفی، اکبر عبدی، رضا فیض نوروزی، حسین محجوب و… بازیگران “علی و دنی” بودند. این فیلم که ایده آن برگرفته از موضوع گفت وگوی تمدن ها است، داستان دنی نوجوانی انگلیسی بازیگر سینماست که برای یکی از بستگانش ماجرای سفرش به اصفهان را تعریف می کند. دنی که فیلمی در جشنواره کودک دارد همراه با کارگردان و چند نفر دیگر به اصفهان می آیند و با علی که او هم بازیگر است، هم اتاق می شود.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
